Urlop rodzicielski do 16 tygodni na dziecko urodzone w 2012r.
Pracownica zwróciła się z podaniem o udzielenie urlopu rodzicielskiego w terminie od dnia 1 marca 2016r. do dnia 17 czerwca 2016r. w wymiarze 16 tygodni na dziecko urodzone dnia 12 kwietnia 2010 r. Pracownica korzystała z urlopu macierzyńskiego w okresie od dnia 12 kwietnia 2010r. do dnia 29 sierpnia 2010r. (140 dni) a następnie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego od dnia 30.08.2010r. do dnia 12.09.2010r. (14 dni). Pracownica nie korzystała nigdy z urlopu rodzicielskiego. W związku z powyższym jak należy rozwiązać sprawę udzielenia urlopu rodzicielskiego w świetle nowych przepisów?
Od 17 czerwca 2013r. rodzicom wszystkich dzieci, urodzonych po 31 grudnia 2012r., przysługiwał nowy, wydłużony wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego (6 lub 8 tygodni) oraz 26 tygodni urlopu rodzicielskiego bez względu na liczbę urodzonych dzieci przy jednym porodzie.
Skorzystanie z nowego urlopu rodzicielskiego uwarunkowane zostało koniecznością jego rozpoczęcia, bezpośrednio po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze (wyjątkowo po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego w uzupełniającym wymiarze).
Korzystanie z urlopu rodzicielskiego cechuje duża elastyczność w dzieleniu się urlopem między rodzicami. Można urlop ten dzielić na części, z których każda powinna obejmować co najmniej okres
8 tygodni, z wyjątkami przewidzianymi w art. 1821b § 4 k.p. Z dodatkowego oraz rodzicielskiego urlopu mogą korzystać ojciec i matka.
Do 2 stycznia 2016r. przerwanie urlopu rodzicielskiego i nieskorzystanie z pozostałej jego części skutkowało utartą prawa do pozostałej części urlopu rodzicielskiego. Podobnie, gdy bezpośrednio po zakończeniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego, nie skorzystano z urlopu rodzicielskiego.
Sytuacja zmieniła się z dniem wprowadzenia ostatnich zmian do Kodeku pracy, gdyż urlop rodzicielski w wymiarze do 16 tygodni może być udzielony w terminie nieprzypadającym bezpośrednio po poprzedniej części tego urlopu albo nieprzypadającym bezpośrednio po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części tego urlopu.
Urlopu rodzicielskiego może być udzielony jednorazowo lub częściach nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.
Ponieważ urlop rodzicielski może być udzielny bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, nie więcej niż w 4 częściach przypadających bezpośrednio jedna po drugiej, skorzystanie z urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 16 tygodni, na podstawie art. 1821b § 3 k.p. uwarunkowane zostało wykorzystaniem co najmniej jednej części urlopu rodzicielskiego. Jeżeli pracownica po zakończeniu urlopu macierzyńskiego nie rozpoczęła od następnego dnia urlopu rodzicielskiego, nie ma prawa w ogóle do urlopu rodzicielskiego, w tym w wymiarze do 16 tygodni do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.
Nie ma obowiązku, aby rodzic dziecka skorzystał uprzednio z co najmniej 16 tygodni urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Nie można nawet wykluczyć sytuacji, w której pracownica wystąpiła z wnioskiem o udzielenie 6 tygodniowego urlopu macierzyńskiego bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, a następnie za zgodą pracodawcy przerwała go np. po
3 dniach kalendarzowych. Pracownica uprawniona będzie do skorzystania z urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 16 tygodni w terminie późniejszym. Oczywiście 16 tygodniowy urlop rodzicielski może być również za zgodą pracodawcy w każdym czasie przerwany, co wpłynie na liczbę części wykorzystanego urlopu.
Jeżeli do dnia 2 stycznia 2016r. urlop rodzicielski (np. 52 tygodnie) nie został w pełni wykorzystany, ale udzielony był bezpośrednio po dodatkowym urlopie macierzyńskim, pracodawca obowiązany jest – na wiosek pracownika – udzielić do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia, nie więcej niż 16 tygodni urlopu rodzicielskiego.
Ustawa wprowadzająca zmiany do Kodeksu pracy nie zawierała przepisu, który pozbawiałaby w powyższej sytuacji, prawa do skorzystania, z niewykorzystanej części urlopu rodzicielskiego do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończyć będzie 6 rok życia.
Tym samym, wykorzystanie całego urlopu rodzicielskiego do dnia 2 stycznia 2016r. pozbawia pracownika możliwości skorzystania z urlopu rodzicielskiego, w okresie o którym mowa wyżej.
Identycznie należy rozstrzygnąć sytuację, w której pracownica urodziła dziecko przed 1 stycznia 2013r. Nie będąc wówczas w ogóle uprawniona do urlopu rodzicielskiego, nie może dzisiaj skorzystać z przywileju wykorzystania urlopu rodzicielskiego w późniejszym okresie, urlopu do którego nie nabyła prawa. Przepisy w sposób jednoznaczny stanowią o szczególnym przywileju związanym z urlopem rodzicielskim, jeżeli już wcześniej pracownik korzystał z urlopu rodzicielskiego w pewnej jego części. Jeżeli pracownik nigdy nie korzystał z urlopu rodzicielskiego, nie ma prawa do urlopu w wymiarze do 16 tygodni, nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.
Niekiedy będzie można skorzystać z urlopu rodzicielskiego, kiedy dziecko będzie miało prawie 7 lat.
Podstawa prawna:
- art. 1821a-1c k.p.
Zygmunt Stanisławski
8 lutego 2016r.