Łączenie urlopu wypoczynkowego bieżącego z zaległym
Pracownica zatrudniona w wymiarze ½ etatu, pracuje zgodnie z grafikiem, który jest ustalany w zależności od potrzeb pracodawcy, inaczej w każdym miesiącu. Wiedząc, że ma zaległy urlop, pracodawca zaznaczył w grafiku, że w okresie od 30 września 2014r. do 2 października 2014r. zostaje udzielony urlop odpowiadający dobowemu wymiarowi czasu pracy. W przypadku pracownicy dawało to 4 godziny za każdy z trzech wyznaczonych dni urlopu. Zaległego urlopu udzielono w wymiarze 3 dni, co daje 12 godzin. Zaległy urlop wynosił jednak tylko 11 godzin. Pracownica żąda zwrotu 1 godziny. Czy ma prawo? Czy nie ma tu zastosowania art. 1542 § 1 oraz § 4? Zaległego urlopu ma 11 godzin, ale bieżącego ma 104 co w sumie daje 105 godzin.
Na podstawie art. 1542 § 1 k.p. urlopu wypoczynkowego udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu.
Jeżeli w danym dniu, w który pracownik ma zamiar korzystać z urlopu wypoczynkowego, powinien pracować 6 godzin, urlop zostanie udzielony na tę wartość godzin. W dniu, w którym powinien pracować 12 godzin, urlop wypoczynkowy zostanie udzielony na wskazaną rozkładem czasu pracy wartość, czyli 12 godzin. Identycznie, gdy rozkład przewiduje 4 godziny pracy.
Pracownik nie może otrzymać urlopu wypoczynkowego, nieobejmującego wszystkich jego planowanych godzin w danym dniu.
Pracownik posiadający np. prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 13 godzin, gdyż wcześniej wykorzystał jego część, będąc zobowiązany do pracy przez 12 godzin, nie może otrzymać urlopu tylko na część przedłużonego dobowego wymiaru czasu pracy, np. na 11 godzin. Pracodawca zwolni pracownika z obowiązku świadczenia pracy na 12 wyznaczonych rozkładem godzin pracy, zamiast 11 wnioskowanych przez pracownika. Gdyby było inaczej, dojdzie do naruszenia przepisów o urlopach wypoczynkowych. Pracownik powinien korzystać ze zwolnienia od pracy (urlopu wypoczynkowego) obejmującego wszystkie godziny jego pracy w danym dniu.
Jeżeli w danym roku kalendarzowym pracownik wystąpi o udzielenie pozostałej części urlopu, tj. 1 godziny, pracodawca, o ile nie zakłóci to normalnego toku pracy, udzieli urlopu w wymiarze 1 godziny, niezależnie od ustalonego pracownikowi na dany dzień wymiaru czasu pracy. Nieobjęcie pełnej dniówki spowodowane jest tym, ze pracownik nie posiada więcej urlopu wypoczynkowego. Pracownik, którego rozkład czasu pracy przewidywał dobowy wymiar o wartości 12 godzin, zobowiązany będzie przystąpić pracy na pozostałe 11 godzin.
Udzielenie urlopu wypoczynkowego w godzinach nie obejmujących pełnego dobowego wymiaru może nastąpić jedynie w przypadkach określonych przez przepisy Kodeksu pracy, do których zaliczyć należy art. 153 § 1 oraz art. 1542 § 4 k.p.
W pierwszym z nich dotyczy pracownika podejmującego pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę. Pracownik ten uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku.
Oznacza to, że pracownik uprawniony do wymiaru urlopu w ilości 20 dni, z upływem każdego miesiąca pracy, nabywa prawo do urlopu w ilości 1,66 dnia, czyli 13 godzin i 17 minut. Jeżeli pracownik zatrudniony w systemie normalnego czasu pracy (pracujący po 8 godzin w ciągu doby), po miesiącu pracy wystąpi o udzielenie urlopu wypoczynkowego, pracodawca nie udzieli go na pełne dwie dniówki, czyli 16 godzin, ponieważ ilość przysługującego urlopu nie obejmuje 16 godzin pracy.
W powyższej sytuacji, pracownik może zostać zobowiązany przez pracodawcę do podjęcia pracy w drugim dniu urlopu na czas 2 godzin i 43 minut. Natomiast pracownik może wystąpić z wnioskiem o udzielenie niepłatnego zwolnienia od pracy w okresie, który przypadałby w tym dniu do przepracowania poza urlopem.
Udzielenie urlopu obejmującego tylko część pełnego dobowego wymiaru czasu pracy, występuje również przy zastosowaniu art. 1542 § 4 k.p., który zezwala na udzielenie pracownikowi urlopu w wymiarze godzinowym odpowiadającym części dobowego wymiaru czasu pracy, tylko w przypadku, gdy część urlopu pozostała do wykorzystania jest niższa niż pełny dobowy wymiar czasu pracy pracownika w dniu, na który ma być udzielony urlop.
W sytuacji przedstawionej w pytaniu, pracownik zatrudniony w wymiarze ½ etatu, z dobowym wymiarem 4 godzin, w dniu, w którym korzystał z okresie udzielonego urlopu wypoczynkowego, posiadł prawo do 11 godzin niewykorzystanego urlopu za rok 2013 („zaległego”) oraz 104 godziny urlopu, do którego nabył prawo w dniu 1 stycznia 2014r. („bieżącego”). Liczba godzin pracy w okresie korzystania z urlopu wynosiła 12 godzin.
Gdyby pracownik nie posiadał prawa do „bieżącego” urlopu, pracodawca zobowiązałby pracownika do wykorzystania tylko 11 godzin urlopu, w tym tylko 3 godzin w trzecim dniu urlopu. Sytuacja taka jednak jest niemożliwa, gdyż nie można posiadać prawa do „zaległego” urlopu, nie posiadając równocześnie prawa do „bieżącego” urlopu.
W pierwszej kolejności udziela się pracownikowi urlopu „zaległego”, a dopiero następnie urlopu „bieżącego”, czasami łącząc w całość oba urlopy.
Ponieważ pracownik posiadał prawo do urlopu w ilości obejmującej pełny dobowy wymiar czasu pracy w trzecim dniu urlopu, nie można było udzielić go tylko na część pełnego dobowego wymiaru, gdyż brak jest podstawy prawnej, aby poza 11 godzinnym urlopem pozostawić jedną godzinę nieobjętą urlopem wypoczynkowym, pomimo posiadania uprawnienia do urlopu „pokrywającego” pełny dobowy wymiar.
Zważywszy na obowiązujące przepisy o udzielaniu urlopów wypoczynkowych, uznać należy, że pracodawca postąpił zgodnie z nimi, udzielając pracownikowi urlopu na pełny dobowy wymiar w trzecim dniu urlopu, w tym przypadku łącznie 12 godzin, łącząc 11 godzin urlopu za rok 2013 z 1 godziną urlopu za rok 2014.
Podstawa prawna:
- art. 153 § 1, art. 1542 § i 4 k.p.
Zygmunt Stanisławski
18 października 2014r.