Wypowiedzenie umowy na zastępstwo nauczyciela akademickiego

W związku z wprowadzoną w dniu 22 lutego 2016 r. zmianą przepisów Kodeksu pracy nasuwają się pytania odnośnie treści umów o pracę zawieranych w nowym stanie prawnym.

Jakie informacje powinny być ujęte w umowie zawartej na czas określony z nauczycielem akademickim, w przypadku, gdy osoba ma być zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas określony od dnia 1 marca 2016 r. do dnia 30 czerwca 2016 r. (na czas usprawiedliwionej nieobecności innego pracownika- umowa na zastępstwo)?

Sprawa dotyczy osoby, która nigdy wcześniej nie była zatrudniona w naszej Uczelni.

1. Czy w takiej umowie powinno się zamieścić zapis o możliwości wcześniejszego rozwiązania umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem, skoro jest to nauczyciel akademicki i zgodnie z art. 128 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym rozwiązanie za wypowiedzeniem może nastąpić tylko z końcem semestru (koniec semestru letniego – 30 września, koniec semestru zimowego – 31 marca)?

2. Czy przy tak krótkiej umowie należy podać obiektywne przyczyny uzasadniające zawarcie umowy na czas określony?

W załączeniu przesyłam wzór umowy z prośbą o ewentualne uwagi.

Na podstawie art. 118 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005r. Prawo o szkolnictwie wyższym (tekst jednolity Dz. U. z 2012r. poz. 572 z późn. zm) – zwanej dalej „ustawą” nawiązanie stosunku pracy z nauczycielem akademickim następuje na podstawie mianowania albo umowy o pracę. Na podstawie mianowania zatrudnia się wyłącznie nauczyciela akademickiego posiadającego tytuł naukowy profesora i następuje w pełnym wymiarze czasu pracy

Zgodnie z art. 128 ust. 1 ustawy rozwiązanie lub wygaśnięcie umowy o pracę z nauczycielem akademickim następuje na zasadach określonych w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, z tym, że rozwiązanie stosunku pracy, za wypowiedzeniem następuje z końcem semestru.

Ustawa przewidując zatrudnienia nauczyciela akademickiego na podstawie umowy o pracę, nie wyklucza możliwości zawarcia umowy na czas określony, w tym na czas zastępstwa innego nauczyciela akademickiego w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Należy przyjąć, że jeżeli zachodzi konieczność zastępstwa nauczyciela akademickiego w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy (długotrwała choroba, urlop macierzyński, urlop wychowawczy, urlop bezpłatny), dopuszcza się możliwość zatrudnienia w tym celu innego nauczyciela akademickiego w ramach umowy o pracę na czas określony, obejmujący czas tej nieobecności.

Podobną konstrukcję prawną zajdziemy w art. 25 § 1 zd. 2 k.p., który dopuszcza możliwość zawarcia umowy na czas określony, obejmujący czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy innego pracownika.

Do dnia 21 lutego 2016r. okres wypowiedzenia umowy zawartej na czas określony w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy wynosił 3 dni robocze (uchylony art. 33¹ k.p.). W dniu 22 lutego 2016r. nastąpiła istotna zmiana przepisów regulujących długość wypowiedzenia umów zawieranych na czas określony, poprzez uzależnienie okresu wypowiedzenia umowy o pracę od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:

1)    2 tygodnie, jeżeli pracownik zatrudniony jest krócej niż 6 miesięcy,

2)    1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,

3)    3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Okresów wypowiedzenia przewidzianych przez przepisy Kodeksu pracy nie można jednak zastosować do nauczyciela akademickiego, ponieważ przepis art. 128 ust. 1 ustawy przewidujący rozwiązanie zawartej umowy za wypowiedzeniem z końcem semestru jest przepisem szczególnym, regulującym stosunek pracy nauczyciela akademickiego.

Zgodnie z art. 5 Kodeksu pracy, jeżeli stosunek pracy określonej kategorii pracowników regulują przepisy szczególne, przepisy kodeksu stosuje się w zakresie nieuregulowanym tymi przepisami.

Jeżeli powróci do pracy zastępowany pracownik, nastąpi automatyczne rozwiązanie umowy zawartej z nauczycielem akademickim na czas trwania tej nieobecności. Istnieje również możliwość rozwiązania zawartej umowy na zastępstwo w trybie porozumienia stron.

Jeżeli jednak nauczyciel akademicki lub pracodawca zamierza wypowiedzieć zawartą umowę na zastępstwo, należy zastosować art.128 ust. 1 ustawy, gdyż rozwiązanie takiej umowy za wypowiedzeniem może nastąpić tylko z końcem semestru. Nie można wykluczyć zawarcia między stronami porozumienia skracającego długość wypowiedzenia. Jednak o tym muszą jednomyślnie zdecydować obie strony zawartego stosunku pracy.

Faktyczna długość wypowiedzenia umowy zawartej na czas określony w celu czasowego zastąpienia nieobecnego nauczyciela akademickiego jest niezależna od posiadanego stażu pracy u danego pracodawcy, gdyż zawsze rozwiązanie umowy o pracę powinno nastąpić z końcem semestru. Pomimo wielu lat pracy u danego pracodawcy wypowiedzenie może wynosić 2 miesiące, 3,5 miesiąca, 4 miesiące, ale również i 10 dni, jeżeli tyle brakuje do końca semestru, licząc od dnia wręczenia wypowiedzenia przez jedną ze stron stosunku pracy. W ustawie nie przewidziano zastrzeżenia, że minimalny okres wypowiedzenia nie może wynosić mniej niż minimalny okres wypowiedzenia umowy zawartej na czas określony przewidziany przez art. 36 § 1 k.p. Zapewne jest to związane ze specyfiką pracy nauczyciela akademickiego, który powinien zakończyć swoją pracę z końcem danego semestru.

Pozostali pracownicy uczelni – niebędący nauczycielami akademickimi – w zakresie rozwiązywania umów zawieranych na czasowe zastępstwo – objęci są postanowieniami Kodeksu pracy.

Sporządzając umowę na czas określony w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy w umowie określa się ten cel, przez zamieszczenie informacji o obiektywnych przyczynach uzasadniających zawarcie takiej umowy. Pracodawca obowiązany jest poinformować pracownika, że zawarcie danej umowy służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy (art. 25¹ § 4 k.p.).

Informacja ta powinna zostać zamieszczona w pkt 3 umowy o pracę zatytułowanym „Przyczyny uzasadniające zawarcie umowy….”, według wzoru obowiązującego od 22 lutego 2016r. Ponieważ wzór umowy o pracę przedstawiony przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej w Dz. U. z 2015r. poz. 2005 nie jest wiążący, należy przyjąć, że projekt umowy przedstawionej do analizy jest prawidłowy, za wyjątkiem § 3, w którym wskazaliście Państwo, że zawarta umowa z nauczycielem akademickim objęta jest dwutygodniowym wypowiedzeniem. Stanowi to naruszenie art. 128 ust. 1 ustawy, co uzasadniłem wyżej.

Nie ma przy tym znaczenia, że nauczyciel nigdy do tej pory nie pozostawał w stosunku pracy z Państwa Uczelnią. Z przedstawionego projektu umowy o pracę wynika, że w związku z 6 miesięcznym planowanym okresem zatrudnienia, zamierzaliście Państwo zastosować 2 tygodniowy okres wypowiedzenia przewidziany przez przepisy Kodeksu pracy, zamiast zastosować przepisy ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym.

Informacji o długości wypowiedzenia nie zamieszcza się w umowie o pracę, lecz w dodatkowej pisemnej informacji o warunkach zatrudnienia, chociaż nie mogę wykluczyć, że informacja ta znajdzie się w treści zawartej umowy.

Nie ma znaczenia, że umowa na czas określony będzie zawarta tylko na 6 miesięcy. Jeżeli Państwo nie podacie w umowie celu zawarcia takiej umowy, zostanie ona objęta limitem 33 miesięcy i liczbą 3 umów na czas określony, przewidzianych przez art. 25¹ § 1 k.p.

Podstawa prawna:

• art. 128 ust. 1 ustawy z 27 lipca 2005r. Prawo o szkolnictwie wyższym (tekst jednolity Dz.U. z 2012r. , poz. 572 z późn. zm.)
• art. 25¹ oraz art. 29 § 1¹ k.p.
• załącznik nr 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz. U. Nr 62, poz. 286, z późn. zm.)

Zygmunt Stanisławski

25 lutego 2016r.