Wynagrodzenie działacza związkowego

Sprawa dotyczy pracownika związków zawodowych  i oraz jego wynagrodzenia za czas oddelegowania do pracy związkowej. Przedstawiam fakty:

1. Pracownik jest oddelegowany do pracy  związkowej od 01.02.2012r. do nadal.

2. Jego oddelegowanie jest płacone, jak przy wyliczeniu wynagrodzenia za urlop, tj. stałe z bieżącego m-ca (4000 zł) i zmienne (nadgodziny, szkodliwe i dodatek za pracę w soboty i niedziele) z 3 miesięcy poprzedzających okres oddelegowania tj. 3700 zł: 475 godz.= 7,78 zł/godz.

3. Zdarzyły się jednak miesiące, że pracownik w okresie oddelegowania przepracował  1 sobotę – niedzielę  w miesiącu (płatna 100%, która w jego przypadku wynosi 150 zł) i wtedy system przelicza nam zmienne po „nowemu”-ale dochodzi do „dziwnych” przypadków, jak wcześniej pracownik miał 7,78 za godzinę ze zmiennych, tak teraz (200 zł+200+200) : 24 godz. (3 dni po 8 godz.) = 25 zł/godz.

I wtedy mamy różnicę w wyliczeniach

W pierwszym przypadku  wynagrodzenie wynosi: 4000 zł (stałe) + 1244,8 (za oddelegowanie za sierpień 160 godz. x 7,78), razem: 5 244,8 zł

Jak damy wg 2-go przypadku to wynagrodzenie wynosi: 4000 zł (stałe) + 4000 (za oddelegowanie za sierpień 160 godz. x 25), razem: 8000 zł

Nasze pytanie brzmi:

Jak prawidłowo policzyć podstawę wypłaty dniówki delegacyjnej?

– wiemy, że składniki stałe z danego miesiąca, ale problem mamy z SN jako składnikiem zmiennym. Czy przyjąć podstawę z trzech miesięcy poprzedzających absencję, czy prawidłowo byłoby cofnąć się do okresu listopad/2011, grudzień/2011, styczeń/2012 – okres sprzed oddelegowania.

Na podstawie art. 31ust. 1 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 2001 r. nr 79, poz. 854 ze zm.) pracodawca jest obowiązany, na wniosek zarządu zakładowej organizacji związkowej, zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie tej organizacji, jeżeli zakładowa organizacja związkowa wykaże we wniosku, że zachodzą okoliczności uzasadniające udzielenie zwolnienia, o których mowa w art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych.

Uprawnienie do zwolnienia przysługuje:

a)    częściowo jednemu pracownikowi w miesięcznym wymiarze godzin równym liczbie członków zatrudnionych w zakładzie pracy, gdy ich liczba jest mniejsza od 150,

b)    jednemu pracownikowi, gdy związek liczy od 150 do 500 członków zatrudnionych w zakładzie pracy,

c)    dwóm pracownikom, gdy związek liczy od 501 do 1000 członków zatrudnionych w zakładzie pracy,

d)    trzem pracownikom, gdy związek liczy od 1001 do 2000 członków zatrudnionych w zakładzie pracy,

e)    kolejnemu pracownikowi za każdy rozpoczęty nowy tysiąc, gdy zakładowa organizacja związkowa liczy ponad 2000 członków zatrudnionych w zakładzie pracy,

Zwolnienie może przysługiwać również w niepełnym wymiarze godzin. W takiej sytuacji dopuszczalne jest korzystanie z niego przez większą liczbę pracowników, przy proporcjonalnym uwzględnieniu wcześniej opisanych limitów

Wniosek zarządu zakładowej organizacji związkowej w zakresie zwolnienia od pracy powinien zawierać wskazanie:

a)    pracownika, któremu zwolnienie od pracy ma być udzielone,

b)    okoliczności uzasadniających udzielenie zwolnienia od pracy,

c)    czy zwolnienie od pracy ma być udzielone z zachowaniem prawa do wynagrodzenia,

d)    wymiaru i okresu zwolnienia od pracy.

Zgodnie z art. 31 ust. 2 ustawy 2 – w zależności od wniosku zarządu zakładowej organizacji związkowej – zwolnienia od pracy, udzielane są z zachowaniem prawa do wynagrodzenia lub bezpłatnie. Rada Ministrów określiła w drodze rozporządzenia, tryb udzielania zwolnień od pracy oraz zakres uprawnień przysługujących pracownikowi w czasie tych zwolnień (rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 11 czerwca 1996 r. w sprawie trybu udzielania urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych oraz zakresu uprawnień przysługujących pracownikom w czasie urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy; Dz.U. nr 71, poz. 336 – zwane dalej „rozporządzeniem”).

Wynagrodzenie, które pracodawca obowiązany jest wypłacać pracownikowi w okresie zwolnienia od pracy, ustala się według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Przy obliczaniu tego wynagrodzenia dodatkowe wynagrodzenia za pracę w warunkach: szkodliwych dla zdrowia, trudnych, szczególnie uciążliwych, uciążliwych lub niebezpiecznych uwzględnia się, jeżeli w czasie zwolnienia od pracy nie ustaje dotychczasowe narażenie pracownika na oddziaływanie takich warunków (§ 6 rozporządzenia).

W opisanej w pytaniu sytuacji pracodawca ustalił pracownikowi wartość stawki godzinowej metodą służącą do obliczenia wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Nie jest to jednak prawidłowy sposób, gdyż przepisy wskazują na zasady stosowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.

Wartość stawki godzinowej powinna być obliczona poprzez podzielenie składników zmiennych wypłaconych w okresie 3 miesięcy przez roczny dzielnik służący do obliczenia wartości jednodniowego wynagrodzenia, a następnie przez dobową normę czasu pracy pracownika.

Pracownik został zwolniony od pracy w celu wykonywania obowiązków związkowych z dniem 1 lutego 2012r. Obliczona stawka godzinowa wyniosła 7,78 zł, którą pracodawca mnoży przez liczbę godzin zwolnienia od pracy. Obliczając należne pracownikowi wynagrodzenie, pracodawca  powinien na podstawie § 6 ust.1 zd. 2 rozporządzenia, dodatkowe wynagrodzenia za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia, trudnych, szczególnie uciążliwych, uciążliwych lub niebezpiecznych uwzględnić w podstawie wymiary tylko wówczas, gdy w czasie zwolnienia od pracy nie ustaje dotychczasowe narażenie pracownika na oddziaływanie takich warunków. Jeżeli pracownik nie  świadczy pracy w takich warunkach w czasie zwolnienia od pracy, pracodawca nie powinien przyjmować tego dodatku do obliczenia wartości stawki godzinowej.

Prezentując w pytaniu sposób obliczenia wynagrodzenia za sierpień 2013r., gdzie stawka godzinowa pomnożona została przez 160 godzin, wskazuje to, że pracownik korzysta z całkowitego zwolnienia od pracy. W tej sytuacji świadczenie pracy przez pracownika w okresie całkowitego zwolnienia od jej wykonywania nie powinno mieć miejsca. Jedynie za zgodą pracownika można dopuścić do jej świadczenia z wypłatą stosownego wynagrodzenia, tak jak to miało miejsce w opisanej sytuacji.

W przypadku pracownika częściowo zwolnionego od pracy, w liczbie godzin równej liczbie członków zakładowej organizacji związkowej, obowiązany jest on do wykonywania pracy w liczbie godzin stanowiących różnicę między wymiarem czasu pracy w danym miesiącu i liczbą godzin zwolnienia od pracy.

Wykonując pracę w okresie zwolnienia od pracy, pracownik nabył prawo do dodatkowego wynagrodzenia za pracę nie wynikającą z jego rozkładu czasu pracy. Stosowany przez pracodawcę program do obliczania wynagrodzeń i innych świadczeń dokonuje bieżącego przeliczenia wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy. Skutkiem tego jest to, że w pewnych miesiącach wylicza stawkę godzinową o wyższej wartości, niż ta, która była ustalona na potrzeby lutego 2012r.  System dokonuje przeliczenia wartości stawki godzinowej, a tym samym zmienia miesięczną wartość wypłacanego wynagrodzenia. Różnice sięgają nawet wartości 3000 zł.

Z przepisów jednak wynika, że pracodawca dokonując przeliczenia wynagrodzenia, postępuje nieprawidłowo. Obliczona wartość stawki godzinowej od 1 lutego 2012r. nie powinna być w powyższej sytuacji zmieniona, gdyż nie podstawy prawnej zobowiązującej do takiego przeliczenia.

Zgodnie z § 6 ust. 2 rozporządzenia wynagrodzenie ustala się ponownie tylko wtedy, gdy następują zmiany zasad wynagradzania ogółu pracowników lub grupy zawodowej, którymi pracownik byłby objęty, gdyby nie korzystał ze zwolnienia od pracy.

Żadna z tych sytuacji nie wystąpiła w opisanym przypadku. Pracodawca w dalszym ciągu uprawniony jest do wypłacania wartości stawki godzinowej obliczonej na podstawie zmiennych składników wynagrodzenia z okresu 3 miesięcy poprzedzających zwolnienie pracownika od pracy, czyli 1 lutego 2012r.

Podstawa prawna:

• art. 25 i 31 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 2001 r. nr 79, poz. 854 z późn. zm.),
• § 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 11 czerwca 1996 r. w sprawie trybu udzielania urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych oraz zakresu uprawnień przysługujących pracownikom w czasie urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy (Dz.U. nr 71, poz. 336).

Zygmunt Stanisławski

16 września 2013r.