Wyrównanie wynagrodzenia akordowego
Jak wyliczyć wyrównanie wynagrodzenia zasadniczego dla pracownika wynagradzanego wg stawki akordowej przypadku gdy pracodawca nie zapewnił pracownikowi odpowiedniej ilości surowca do wykonania jednostki produktu?
Ponadto prosimy o wskazanie jak wyliczyć wyrównanie wynagrodzenia w przypadku jeżeli pracownik w danym miesiącu:
a) przebywał na zwolnieniu lekarskim przez część m-ca w okresie od 01/05/2013 do 10/05/2013 r. oraz
b) przebywał na zwolnieniu lekarskim przez część m-ca w okresie od 01/05/2013 do 10/05/2013 r. oraz korzystał z urlopu wypoczynkowego przez dwa dni.
W umowie o pracę są zapisy:
„wynagrodzenie za pracę:
– wynagrodzenie akordowe wg stawki akordowej za każdą wykonaną jednostkę produktu: stawka akord 2,10 zł.
– wynagrodzenie zasadnicze w wysokości brutto miesięcznie 1.660,36 zł. służące wyłącznie jako podstawa do ustalenia:
– wysokości dodatku za staż pracy i premii,
– wynagrodzenie w przypadku niezapewnienia pracownikowi odpowiedniej ilości surowca, umożliwiającej wykonanie ustalonej normy jednostek produktu.”
Pracownik zatrudniony na 1 etat.
W miesiącu maju 2013 r. pracownik korzystał z urlopu wypoczynkowego przez 1 dzień w ilości 8 godzin. Z tytułu wykonanych jednostek otrzymał wynagrodzenie w wysokości 1.444,80 zł. oraz wynagrodzenie za urlop w kwocie 84,62 zł. Pracownikowi nie została zapewniona z przyczyn pracodawcy odpowiednia ilość surowca, umożliwiająca wykonanie ustalonej normy jednostek – pracownik nie uzyskał brutto minimum 1660,36 zł.
Z uwagi na treść zawartej umowy o pracę, należy odróżnić prawo pracownika do minimalnego wynagrodzenia ustalanego na podstawie odrębnych przepisów od wynagrodzenia gwarantowanego umową o pracę. O ile na pierwsze pojęcie „wynagrodzenia minimalnego” składają się prawie wszystkie składniki wynagrodzenia zaliczone do wynagrodzeń osobowych – co gwarantować powinno prawo do wynagrodzenia minimalnego w wysokości 1600 zł – to wynagrodzenie gwarantowane umową wynosi 1660,36 zł. Gwarancja dotyczy jednak tylko wynagrodzenia akordowego i nie obejmuje pozostałych składników wynagrodzenia.
Kwota gwarantowana, to kwota, którą pracownik musi otrzymać naliczając wynagrodzenie akordowe.
Z informacji zawartej w pytaniu wynika, że pracownik ma prawo do kilku składników wynagrodzenia (wynagrodzenia akordowego, premii oraz dodatku stażowego). Suma wszystkich należnych składników musi jednak gwarantować kwotę – przed potrąceniem należności budżetowych – nie niższą niż 1600 zł, czyli minimalne wynagrodzenie.
Obliczając wynagrodzenie za wykonaną pracę, pracodawca w pierwszej kolejności powinien naliczyć pracownikowi premię oraz dodatek stażowy, których podstawą jest kwota wskazana w umowie o pracę, czyli 1660,36 zł, a następnie obliczyć wynagrodzenie akordowe w stosunku do ilości wykonanych w danym miesiącu jednostek produktu, przy czym miesięczna kwota akordu nie może być niższa od wynagrodzenia nazwanego przez umowę „wynagrodzenia zasadniczego”, tj. 1660,36 zł.
Jeżeli założymy, że pracownik w maju 2013r. przepracował wszystkie godziny wynikające z ustalonego rozkładu czasu pracy, a wynagrodzenie akordowe nie osiągnęło wartości kwoty gwarantowanej, pracodawca obowiązany jest wypłacić wyrównanie do kwoty 1660,36 zł. W przypadku, gdy wynagrodzenie akordowe jest wyższe, wyrównanie nie stosuje.
Jeżeli w maju 2013r. pracownik za czas przepracowany nie osiągnął kwoty gwarantowanej, ale korzystał również z urlopu wypoczynkowego, należało kwotę za urlop doliczyć do wynagrodzenia akordowego, gdyż czas urlopu wypoczynkowego traktowany jest tak samo jak okres wykonywania pracy. Za czas urlopu wypoczynkowego wypłaca się przeciętne wynagrodzenie akordowe z 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu wypoczynkowego, które musi zostać uwzględnione przy porównaniu z kwotą 1660,36 zł.
Ponieważ w opisanej sytuacji łączna kwota wynagrodzenia akordowego oraz wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego była niższa od kwoty 1660,36 zł, należało wypłacić pracownikowi kwotę wyrównania w wysokości 130,94 zł [1660,36 – (1444,80 zł + 84,62 zł)] = 130,94 zł.
Jeżeli pracownik przebywał na zwolnieniu lekarskim w okresie 1-10 maja 2013r. kwota gwarantowana (1660,36 zł) musi być obniżona za każdy dzień kalendarzowy objęty zwolnieniem lekarskim. Umowa o pracę nie gwarantuje, że pracownik za czas zwolnienia lekarskiego zachowuje prawo do kwoty gwarantowanej. W tym celu należy zastosować § 11 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. Nr 62, poz. 289, z późn. zm.).
W przypadku nabycia prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa należy pracownikowi obliczyć nową gwarantowaną kwotę miesięczną. W celu ustalenia prawa do wyrównania, należy podzielić 1660,36 zł przez 30 i otrzymaną kwotę pomnożyć przez liczbę dni wskazanych w zaświadczeniu lekarskim o czasowej niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby. Tak obliczoną kwotę wynagrodzenia odejmuje się od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc. Wynagrodzenie akordowe należy wówczas porównać z kwotą pozostałą po odjęciu nienależnego wynagrodzenia.
W opisanej sytuacji należy:
1660,36 zł : 30 = 55,35 zł x 10 dni zwolnienia lekarskiego = 553,50 zł
1660,36 zł – 553,50 zł = 1106,86 zł.
Jeżeli pracownik osiągnął wynagrodzenie akordowe przekraczające wartość 1106,86 zł wyrównanie nie przysługuje.
Jeżeli wynagrodzenie akordowe za okres 11 – 31 maja 2013r. wynosiło np. 980 zł, pracownik powinien otrzymać wyrównanie w kwocie 126,86 zł (1106,86 zł – 980 zł).
Na obowiązek wyrównania nie wpływa kwota wypłaconego wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Jeżeli pracownik w maju 2013r. korzystał w dwóch dni urlopu wypoczynkowego oraz zwolnienia chorobowego w okresie 1 – 10 maja, pracodawca obowiązany był ustalić prawo do kwoty wyrównania, porównując obliczone wynagrodzenie akordowe oraz dodaną kwotę wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy z kwotą stałą miesięczną obliczoną w sposób następujący:
1660,36 zł : 30 dni = 55,35 zł x 10 dni zwolnienia lekarskiego = 553,50 zł
1660,36 zł – 553,50 zł = 1106,86 zł.
Jeżeli wynagrodzenie za czas przepracowany oraz urlopu wypoczynkowego będzie mniejsze od kwoty 1106,86 zł należy wypłacić wyrównanie do kwoty 1106,86 zł.
W przypadku wypłacenia pracownikowi wynagrodzenia za czasu urlopu wypoczynkowego w miesiącu, w którym stosowana jest stała miesięczna gwarantowana kwota, problem dotyczy tego, czy należy porównać wynagrodzenie akordowe za jeden dzień pracy w miesiącu z kwotą gwarantowaną przeliczoną na jeden dzień pracy, czy też porównać kwotę wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenia akordowego za czas przepracowany ze stałą miesięczną kwotą gwarantowaną.
Nie można wykluczyć sytuacji, w której np. pracownik, którego rozkład czasu pracy przewidywał 20 dni pracy – np. w sierpniu 2013r. przepracuje tylko 1 dzień i osiągnie wynagrodzenie akordowe w kwocie 40 zł oraz przebywać będzie na urlopie wypoczynkowym przez 19 dni, za co otrzyma średnią za czas urlopu w wysokości 1800 zł. Jeżeli sumujemy kwotę 40 zł oraz 1800 zł i porównamy z kwotą gwarantowaną (1660,37 zł) wyrównanie nie będzie przysługiwało. Jeżeli jednak porównamy tylko wynagrodzenie za jeden dzień pracy z gwarantowanym wynagrodzeniem przeliczonym na jeden dzień pracy, wyrównanie będzie przysługiwało. Wyrównanie obliczone byłoby wówczas w sposób następujący:
1660,36 zł : 20 dni pracy w sierpniu 2013r. = 83,02 zł
83,02 zł – 40 zł = 43,02 zł.
Należy zauważyć, że pracodawca ustanawiają gwarantowaną miesięczną kwotę nie gwarantował jej w wartości przeliczonej na jeden dzień pracy. W jednym dniu pracownik mógł mieć przydzieloną mniejszą ilość surowca, a w innym większą. O wyrównaniu decyduje jednak ogólna miesięczna kwota obliczona na podstawie wykonanych prawidłowo jednostek.
Wcześniej wskazano, że czas urlopu wypoczynkowego należy traktować, jak czas przepracowany, gdyż wypłacone wynagrodzenie przysługuje w takiej wartości, jakie by pracownik otrzymał, gdyby w tym czasie pracował. Trudno uznać wynagrodzenie gwarantowane za stały składnik wynagrodzenia, jeżeli jest ono tylko gwarancją należnego wynagrodzenia. Kwota gwarantowana nie stanowi składnika, lecz wartość poniżej której w obliczeniach nie wolno zejść. Pracownik może nabywać prawo do różnej miesięcznej wartości wynagrodzenia akordowego, a kwota 1660,36 zł stanowi jedynie podstawę do ewentualnego wyrównania wynagrodzenia akordowego. Jednakże dla pewnych obliczeń, np. w przypadku choroby pracownika, stanowić będzie podstawę obliczenia wyrównania.
Powyższa zasada wskazana w art. 172 k.p. wskazuje na to, że właściwą do obliczenia wyrównania jest metoda druga, uwzględniająca wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego.
Inaczej należałoby postąpić, gdyby pracownik korzystał np. z urlopu bezpłatnego, lub nie wykonywał pracy z innych powodów, nie zachowując prawa do wynagrodzenia. Wówczas gwarantowana stała miesięczna kwota musiałby być pomniejszona nie tylko o czas niezdolności do pracy, ale także o czas nieprzepracowany, za który pracownik nie zachowywałby prawa do wynagrodzenia.
Przykład:
Pracownik w maju 2013r. poza dwoma dniami urlopu wypoczynkowego oraz 10 dniowym zwolnieniem od pracy, korzystał z 3 dniowego urlopu bezpłatnego. Wynagrodzenie akordowe powinno być wypłacone w kwocie nie mniejszej niż kwota obliczona poniżej:
1660,36 zł : 30 = 55,25 zł x 10 dni = 553,50 zł
1660,36 zł : 168 godzin (wymiar maja 2013r.) = 9,88 zł x 24 godziny urlopu bezpłatnego = 237,12 zł
1660,36 zł – (553,50 zł + 237,12 zł) = 869,74 zł.
Wynagrodzenie za czas przepracowany oraz dwa dni urlopu musi być porównane z kwotą gwarantowaną 869,74 zł.
Podstawa prawna:
- art. 80 k.p.
- § 11 i 12 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. Nr 62, poz. 289, z późn. zm.).
Zygmunt Stanisławski
12 września 2013r.