Zasiłek dla ojca chorego dziecka, gdy matka korzysta z urlopu macierzyńskiego

Pracownica urodziła dziecko w marcu 2013r. i jest na urlopie macierzyńskim. Pierwsze dziecko tej pracownicy urodzone zostało w 2007r i aktualnie choruje. Czy ojciec dziecka może wziąć zasiłek opiekuńczy  na to chore dziecko?

Zgodnie z art. 32 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.) – zwaną dalej „ustawą o zasiłkach” – zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki m.in. nad chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat.

Ustawodawca wprowadził jednak istotne ograniczenia w korzystaniu z prawa do zasiłku opiekuńczego. Pracownik może korzystać ze zwolnienia od pracy, jednak nie zawsze będzie uprawniony do zasiłku opiekuńczego. Przedstawienie przez pracownika zaświadczenia lekarskiego zwalniającego pracownika od pracy zobowiązuje pracodawcę do wypłaty zasiłku opiekuńczego. W pewnych sytuacjach pracownik nie jest uprawniony do zasiłku, pomimo przedstawienia stosownego zaświadczenia lekarskiego.

Przepisy zasiłkowe należą do przepisów, które powinny być interpretowane ściśle, bez żadnych rozszerzeń lub dalszych ograniczeń, jeżeli zostały takie wprowadzone.

Przepis art. 34 ustawy o zasiłkach, przewiduje, że zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku. Nie dotyczy to jedynie opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat.

Za członka rodziny mogącego zapewnić opiekę choremu dziecku może zostać uznana matka przebywająca na urlopie macierzyńskim, chyba że przedstawi zaświadczenie lekarskie (na zwykłym blankiecie), że nie może sprawować opieki nad dzieckiem chorym. Wówczas ojciec dziecka będzie uprawniony do zasiłku opiekuńczego.

Ust. 95 komentarza ZUS do ustawy o zasiłkach wymienia osoby, które nie są traktowane, jako członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę. Pośród tych osób nie ma matki dziecka przebywającej na urlopie macierzyńskim.

Tym samym fakt, iż matka dziecka korzysta z urlopu macierzyńskiego stanowi przeszkodę w przyznaniu prawa do zasiłku opiekuńczego ojcu chorego dziecka. Należy zauważyć, że chore dziecko ukończyło dwa lata życia.

Z podobną sytuacją mamy do czynienia, gdy jedno z rodziców korzysta z urlopu wypoczynkowego, w czasie którego zachorowało dziecko. Czy w takiej sytuacji drugie z rodziców ma prawo do zasiłku opiekuńczego?

Według przepisów zasiłek opiekuńczy nie będzie przysługiwał. Jeżeli jednak pracownik złoży oświadczenie, że rodzic korzystający z urlopu wypoczynkowego (bezpłatnego) nie może zapewnić opiekę dziecku (np. wyjechał na wypoczynek, podjął pracę w czasie udzielonego urlopu lub jest chory), drugiemu z nich przysługuje prawo do zasiłku opiekuńczego.

Uważam, że tak samo należy potraktować rodziców, z których jedno z nich korzysta z urlopu macierzyńskiego, gdyż taką osobę należy potraktować jako członka rodziny mogącego zapewnić opiekę również choremu dziecku. Żaden przepis nie wyłącza takiej osoby z grona osób mogących zapewnić opiekę. Przebywanie na urlopie macierzyńskim nie oznacza, że osoba ta jest chora. Zwolniona jest z obowiązku wykonywania pracy z uwagi na opiekę nad dzieckiem.

Aby wypłacić zasiłek opiekuńczy, musiałby istnieć przepis, który poza wyjątkiem dotyczącym chorego dziecka do lat dwóch oraz matki dziecka przebywającej w szpitalu do 8 tygodnia po porodzie, dawałby prawo do zasiłku również w sytuacji, gdy jedno z rodziców przebywa na urlopie macierzyńskim.

Podstawa prawna:

• art. 32 i 34 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.)
• ust. 95 komentarza ZUS do ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (www.zus.pl)

Zygmunt Stanisławski

22 sierpnia 2013r.